Khóa nắm tròn (khóa tay nắm tròn) là loại khóa phổ biến nhờ sự tiện dụng và lắp đặt dễ dàng. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, tình trạng kẹt chốt hoặc kẹt nút bấm rất thường xuyên xảy ra, gây phiền toái và thậm chí nhốt người dùng ở trong hoặc ngoài phòng.

Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ nguyên nhân và hướng dẫn bạn cách xử lý từ A-Z.

Dấu hiệu nhận biết khóa nắm tròn bị kẹt

Trước khi sửa chữa, bạn cần xác định chính xác khóa đang gặp vấn đề gì:

• Kẹt nút bấm: Bạn ấn nút bấm bên trong để khóa cửa nhưng nút không giữ lại (bị nảy ra ngay) hoặc nút bị kẹt cứng không ấn được/không nảy ra khi xoay tay nắm.

• Kẹt chốt: Bạn xoay tay nắm nhưng lưỡi gà không thụt vào hết, dẫn đến việc không mở được cửa dù đã mở khóa.

Nguyên nhân chính khiến khóa bị kẹt

Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn có cách xử lý "dứt điểm" thay vì chỉ sửa tạm thời:

Do tác động ngoại lực và thời gian

• Cửa bị xệ/cong vênh: Cánh cửa gỗ bị giãn nở do nhiệt độ hoặc xệ lề khiến chốt khóa không khớp với lỗ yếm trên khung cửa, gây kẹt cứng khi đóng/mở.

• Va đập mạnh: Thói quen đóng cửa mạnh hoặc gió đập khiến các bộ phận cơ khí bên trong (lò xo, bi truyền động) bị lệch.

Do hoen rỉ và bụi bẩn

• Môi trường ẩm ướt (đặc biệt là cửa nhà vệ sinh) làm lò xo và các chi tiết kim loại bên trong bị oxy hóa, rỉ sét, dẫn đến kẹt cứng.

• Bụi bẩn tích tụ lâu ngày làm khô dầu mỡ bôi trơn.

Do hỏng hóc linh kiện

• Lò xo bên trong tay nắm bị gãy hoặc giãn, mất độ đàn hồi để đẩy nút bấm hoặc chốt khóa trở lại vị trí cũ.

Cách xử lý dứt điểm từng trường hợp

Trường hợp 1: Xử lý khi bị kẹt nút bấm

Nút bấm là bộ phận dễ bị kẹt nhất. Nếu nút bấm không chịu nảy ra khi xoay tay nắm:

1. Cách đơn giản nhất: Xoay tay nắm tròn phía trong, đồng thời dùng tay còn lại vỗ nhẹ vào phần nút bấm. Đôi khi lò xo chỉ bị kẹt nhẹ và tác động rung sẽ làm nó nảy ra.

2. Dùng chất bôi trơn: Xịt dung dịch RP7 hoặc WD-40 trực tiếp vào khe của nút bấm và xoay tay nắm liên tục để dung dịch ngấm vào lò xo, phá vỡ lớp rỉ sét.

3. Tháo khóa để chỉnh lại lẫy: Nếu hai cách trên không được, bạn cần tháo nắp ốp phía trong, kiểm tra xem lò xo hoặc thanh truyền động có bị lệch không và nắn lại.

Trường hợp 2: Xử lý khi bị kẹt chốt

Đây là tình huống khó chịu nhất vì bạn có thể bị nhốt.

Phương án khẩn cấp:

• Dùng thẻ nhựa cứng (thẻ ATM cũ): Nếu bạn đang đứng ở phía mặt vát của chốt khóa, hãy luồn thẻ vào khe cửa, lướt mạnh qua chốt để đẩy nó thụt vào.

• Dùng dao mỏng/thước kẻ: Chọc vào khe cửa để tác động vào lưỡi gà.

Phương án xử lý triệt để:

1. Bôi trơn toàn bộ: Tháo khóa ra khỏi cửa (xem hướng dẫn tháo bên dưới), ngâm phần thân khóa vào xăng hoặc dầu hỏa để rửa sạch bụi bẩn và rỉ sét. Sau đó tra mỡ bò hoặc dầu luyn.

2. Kiểm tra lò xo đẩy: Nếu lò xo đẩy lưỡi gà bị gãy (xoay tay nắm thấy nhẹ bẫng nhưng chốt không chạy), bạn bắt buộc phải thay thân khóa mới.

Lưu ý quan trọng: Nếu cửa bị xệ khiến chốt kẹt vào khung (không phải do hỏng khóa), bạn cần gọi thợ mộc để bào bớt cạnh cửa hoặc nâng bản lề lên. Sửa khóa trong trường hợp này là vô ích.

Hướng dẫn tháo lắp khóa nắm tròn cơ bản

Để xử lý dứt điểm, thường bạn phải tháo khóa ra. Quy trình như sau:

1. Bước 1: Tìm một lỗ nhỏ (hoặc lẫy) ở phần cổ tay nắm phía trong nhà.

2. Bước 2: Dùng một vật nhọn (như cây chọc sim hoặc đinh nhỏ) ấn mạnh vào lỗ đó, đồng thời rút tay nắm ốp ngoài ra.

3. Bước 3: Vặn nắp ốp hình tròn sát cửa ra.

4. Bước 4: Dùng tua vít tháo 2 ốc vít cố định thân khóa. Lúc này bạn có thể lấy toàn bộ ổ khóa ra để kiểm tra và bảo dưỡng.

Cách phòng tránh khóa bị kẹt trở lại

Để tăng tuổi thọ cho khóa nắm tròn, hãy thực hiện các bước sau:

• Không đóng cửa quá mạnh: Hạn chế tối đa việc sập cửa rầm rầm.

• Bảo dưỡng định kỳ: Mỗi năm 1 lần, hãy xịt RP7 vào lỗ chìa khóa và khe chốt để chống rỉ sét.

• Không treo vật nặng: Tuyệt đối không treo túi xách, quần áo nặng lên tay nắm khóa, điều này làm lệch lò xo rất nhanh.

Khóa nắm tròn bị kẹt chốt hay nút bấm thường do khô dầu hoặc lệch cơ khí nhẹ. Đa phần bạn có thể tự xử lý tại nhà bằng RP7 hoặc tháo ra lắp lại. Tuy nhiên, nếu lò xo bên trong đã gãy hoặc ổ bi bị vỡ, giải pháp tốt nhất và tiết kiệm thời gian nhất là thay một bộ khóa mới.